Henri ALEKAN
* 10.02.1909, Paris, Frankreich † 15.06.2001, Auxerre, Yonne, Frankreich

Chefkameramann * ab 1928 Studium der Kameratechnik am Institut d'Optique und am Conservatoire des Arts et Métiers * ab 1929 bei Pathé Cinéma * in 30er Jahren Kameraassistent bzw. Co-Kameramann von u.a. Eugen Schüfftan (Drôle de drame, 1936/37; Mollenard, 1937; L'émigrante, 1939), Léonce-Henri Burel (La Vénus aveugle, 1940) * ab 1940/41 Chefkameramann - zuerst dreht Dokumentarfilme (Ceux du rail, 1942) * in 50er und 60er Jahren einer der Meister des französischen "Kinos der Qualität" - auch bei internationalen (Co-)Produktionen tätig (Topkapi, 1963/64; Mayerling, 1967/68) * 1966-68 Präsident des Syndicat des Techniciens de la Production Cinématographique * in 80ern und 90ern arbeitet mit experimentellen Regisseuren (Raoul Ruiz, Alain Robbe-Grillet, Amos Gitai) zusammen * (zusammen mit Georges Gérard) entwickelt "Transflex"-Verfahren

"Mit seinen skulpturenhaft ausgeleuchteten Bildern und einer malerischen Konzeption des Bildaufbaus wurde Alekan (...) zum stilbildenden Kameramann des europäischen Kinos." [taz, 20.06.2001]
FILMS

Les petites du Quai aux Fleurs (1943-F; R: Marc Allégret, B: Marcel Achard, Jean Aurenche, K: Henri Alekan, M: Jacques Ibert, D: Andre Lefaur, Odette Joyeux, Bernard Blier & Louis Jourdan) 92m-Romanze (So /?04-10?/; 4405)

Echec au roy (1943-F; R: Jean-Paul Paulin, B: Robert-Paul Dagan, Pierre Leaud; Roger Ferdinand, K: Henri Alekan, M: Georges Van Parys, D: Odette Joyeux, Lucien Baroux, Georges Marchal, Gabrielle Dorziat) 95m-Komödie (4505)

La bataille du rail (Schienenschlacht, 1945-F; R: René Clément, B: Rene Clement, Colette Audry, K: Henri Alekan, M: Yves Baudrier, D: Laiendarsteller) 85m-Kriegsdrama (04-09; 4602)

La belle et la bête (1945/46-F * Jean Cocteau) (09-01; 4610)

Les maudits (Das Boot der Verdammten, 1946-F; R: René Clément, B: Jacques Companeez, Victor Alexandrov; Rene Clement, Henri Jeanson, K: Henri Alekan, M: Yves Baudrier, D: Marcel Dalio, Henri Vidal, Florence Marly, Paul Bernard) 105m-Actiondrama (10-12; 4709)

Le diable souffle (1947-F; R: Edmond T. Gréville, B: Edmond T. Greville, Max Joly, Jean Josipovici; Norbert Carbonnaux, K: Henri Alekan, M: Jean Wiener, D: Charles Vanel, Helena Bossis) 95m-Drama (4709)

Anna Karenina (Anna Karenina, 1947-GB; R: Julien Duvivier, B: Jean Anouilh, Guy Morgan, Julien Duvivier, K: Henri Alekan, M: Constant Lambert, D: Vivien Leigh, Ralph Richardson) 139m-Drama (Roman von Lev N. Tolstoj) (03-06?05-08; 4801)

Une si jolie petite plage (Ein hübscher kleiner Strand, 1948-F; R: Yves Allégret, B: Jacques Sigurd, K: Henri Alekan, M: Maurice Thiriet, D: Madeleine Robinson, Gerard Philipe) 91m-Drama (05-07; 4901)

Les amants de Vérone ((Die Liebenden von Verona, 1948-F; R: André Cayatte, B: Andre Cayatte; Jacques Prevert, K: Henri Alekan, M: Joseph Kosma, D: Pierre Brasseur, Marcel Dalio, Serge Reggiani & Louis Salou) 105m-Romanze (07-02; 4903)

La Marie du port (Die Marie vom Hafen, 1949-F; R: Marcel Carné, B: Louis Chavance; Georges Ribemont-Dessaignes, K: Henri Alekan, M: Joseph Kosma, D: Jean Gabin, Blanchette Brunoy) 88m-Drama (Roman von Georges Simenon) (5002)

Ma Pomme (Der Vagabund von Paris, 1950-F; R+B: Marc-Gilbert Sauvajon, K: Henri Alekan, M: Jean Marion, D: Maurice Chevalier, Sophie Desmarets) 100m-Komödie (04-06; 5011)

Juliette ou la clef des songes (1950-F; R: Marcel Carné, B: Jacques Viot, Marcel Carne; Georges Neveux, K: Henri Alekan, M: Joseph Kosma, D: Gerard Philipe, Suzanne Cloutier) 106m-Drama (07-10; 5105)

Parigi è sempre Parigi / Paris est toujours Paris (1950-I/F; R: Luciano Emmer, B: Sergio Amidei, Luciano Emmer, Jean Ferry, Ennio Flaiano, Giulio Macchi, Jacques Remy; Francesco Rosi, K: Henri Alekan, M: Joseph Kosma, Roman Vlad, D: Aldo Fabrizi) 95m-Komödie (10-12; 5111)

Le voyage en Amérique (1951-F; R: Henri Lavorel, B: Henri Lavorel, Roland Laudenbach, K: Henri Alekan, M: Francis Poulenc, D: Pierre Fresnay, Yvonne Printemps) 91m-Komödie (03-05; 5110)

Imbarco a mezzanotte (Giacomo, 1951-I; R: Andrea Forzano [=Joseph Losey], B: Andrea Forzano [=Ben Barzman], K: Henri Alekan, M: Giulio Cesare Sonzogno, D: Paul Muni, Joan Lorring) 100m-Thriller (5203)

Trois femmes (Drei Töchter Evas, 1951-F > Zora * R: André Michel, B: Jean Ferry, K: Henri Alekan, M: Georges Van Parys, D: Moune de Rivel) 105m-Episodenfilm (5208)

Le fruit défendu (Verbotene Frucht, 1952-F; R: Henri Verneuil, B: Jacques Companeez, Jean Manse, Henri Verneuil, K: Henri Alekan, M: Paul Durand, D: Fernandel, Francoise Arnoul) 99m-Drama (Roman von Georges Simenon) (05-06; 5209)

Roman Holiday (Ein Herz und eine Krone, 1952-USA; R: William Wyler, B: Ian McLellan Hunter, John Dighton, K: Franz Planer, Henri Alekan, M: Georges Auric, D: Gregory Peck, Audrey Hepburn) 119m-Romanze (06-09; 5308)

Les amours finissent à l'aube (Die Liebe endet im Morgengrauen, 1952-F; R: Henri Calef, B: Marcel Rivet; Henri Calef, Andre Tabet, K: Henri Alekan, M: Maurice Thiriet, D: Georges Marchal, Francoise Christophe, Nicole Courcel) 95m-Psychothriller (11-12; 5304)

Quand tu liras cette lettre / Labbra proibite (Und keine blieb verschont, 1953-F/I; R: Jean-Pierre Melville, B: Jacques Deval, K: Henri Alekan, M: Bernard Pfeiffer, D: Juliette Greco, Philippe Lemaire) 106m-Drama/Melodram (02-03; 5311)

Julietta (1953-F * Marc Allégret) (Roman von Louise de Vilmorin) (06-07; 5312)

Zoé (1953-F; R: Charles Brabant, B: Henri-Francois Rey, Charles Brabant; Jean Marsan, K: Henri Alekan, M: Jean Solar, D: Barbara Laage, Michel Auclair) 86m-Tragikomödie (07-08; 5407)

La Reine Margot / La Regina Margot (Bartholomäusnacht, 1954-F/I; R: Jean Dréville, B: Abel Gance; Jacques Companeez, Paul Andreota, K: Roger Hubert, Henri Alekan, M: Paul Misraki, D: Jeanne Moreau, Armando Francioli)° 119/21m-Historiendrama (Roman von Alexandre Dumas, pere) (04-08; 5411)

Les impures (Weiße Sklavinnen für Tanger, 1954-F; R: Pierre Chevalier, B: Juliette Saint-Giniez; Pierre Chevalier, Andre Tabet, K: Henri Alekan, M: Georges Van Parys, D: Micheline Presle, Raymond Pellegrin) 88m-Thriller (06-07; 5411)

Le port du désir (Mädchen verschwinden, 1954-F; R: Edmond T. Gréville, B: Jacques Viot, K: Henri Alekan, M: Joseph Kosma, D: Jean Gabin, Andree Debar, Henri Vidal) 94m-Liebesdrama (08-09; 5504)

Frou-Frou (Frou-Frou, die Pariserin, 1954/55-F/I; R: Augusto Genina, B: A.E. Carr, Cecil Saint-Laurent, Augusto Genina; Marc-Gilbert Sauvajon, K: Henri Alekan, M: Louiguy, D: Dany Robin, Gino Cervi, Philippe Lemaire) 112m-Liebesfilm (12-03; 5507)

Les héros sont fatigués / Die Helden sind müde (1955-F/D; R: Yves Ciampi, B: Yves Ciampi, Jacques-Laurent Bost, Jean-Charles Tacchella; Henri-Francois Rey, K: Henri Alekan, M: Louiguy, D: Yves Montand, Maria Felix) 115m-Drama (03-06; 5510)

La meilleure part / Gli anni che non ritornano (Der Staudamm, 1955-F/I; R: Yves Allégret, B: Jacques Sigurd, Yves Allegret, K: Henri Alekan, M: Paul Misraki, D: Gerard Philipe, Michele Cordoue) 97m-Drama (Roman von Philippe Saint-Gil) (07-10; 5603)

Le salaire du péché (Hinter verschlossenen Türen, 1956-F; R: Denys de La Patellière, B: Denys de La Patelliere, Roland Laudenbach, K: Henri Alekan, M: Maurice Leroux, D: Danielle Darrieux, Jean-Claude Pascal, Jeanne Moreau) 90m-Drama (Roman von Nancy Rutledge) (01-03; 5607)

Typhon sur Nagasaki / Wasureenu bojo (Taifun über Nagasaki, 1956-F/J; R: Yves Ciampi, B: Jean-Charles Tacchella; Yves Ciampi, Z. Matsuyama; Annette Wademant, K: Henri Alekan, M: Chuji Kinoshita, D: Danielle Darrieux, Jean Marais, Kishi Keiko) 99/105m-Kriegsabenteuer (04-07; 5702)

Le cas du docteur Laurent (Doktor Laurent, 1956-F; R: Jean-Paul Le Chanois, B: Jean-Paul Le Chanois, Rene Barjavel, K: Henri Alekan, M: Joseph Kosma, D: Jean Gabin, Nicole Courcel) 110m-Drama (09-11; 5704)

Cerf-volant du bout du monde (Der Zauberdrachen, 1957-F/VRC; R: Roger Pigaut, Kia-Yi Wang, B: Roger Pigaut, Antoine Tudal, Kia-Yi Wang, K: Henri Alekan, M: Louis Bessieres, D: Patrick de Bardine, Sylviane Rozenberg) 82m-Kinderfilm (07-12; 5812)

Le bourgeois gentilhomme (1958-F; R: Jean Meyer, K: Henri Alekan, D: Jean Meyer, Louis Seigner) 97m-Tragikomödie (nach Moliere) (04; 5811)

Douze heures d'horloge / Ihr Verbrechen war Liebe (1958-F/D; R: Géza Radványi, B: Pierre Boileau, Thomas Narcejac; Rene Lefevre, K: Henri Alekan, M: Leo Ferre, D: Lino Ventura, Eva Bartok, Hannes Messemer, Gert Fröbe, Laurent Terzieff) 96/105m-Gangsterfilm (10-12; 5904)

Le mariage de Figaro (Die Hochzeit des Figaro, 1959-F; R: Jean Meyer, K: Henri Alekan, MA: Andre Cadou, D: Georges Descrieres, Yvonne Gaudeau) 105m-Komödie (01; 5911)

Le secret du chevalier d'Eon / Storie d'amore proibite / Il cavaliere e la zarina (Der Favorit der Zarin, 1959-F/I; R: Jacqueline Audry, B: Cecil Saint-Laurent; Pierre Laroche, K: Henri Alekan, M: Carlo Rustichelli, D: Andree Debar, Isa Miranda, Gabriele Ferzetti & Bernard Blier) 82/102m-Abenteuer (02-07; 6001)

Austerlitz / Napoleone ad Austerlitz (Austerlitz - Glanz einer Kaiserkrone, 1959/60-F/I; R+B: Abel Gance, K: Henri Alekan, Robert Juillard, M: Jean Ledrut, D: Rossano Brazzi, Claudia Cardinale, Martine Carol, Leslie Caron, Vittorio De Sica, Anna Maria Ferrero, Ettore Manni, Jean Marais, Georges Marchal, Jean Mercure, Anna Moffo, Pierre Mondy, Jack Palance, Elvire Popesco, Daniela Rocca, Michel Simon, Janez Vrhovec, Orson Welles) 166m-Historiendrama (10-01; 6006)

La princesse de Clèves / La principessa di Clèves (Die Prinzessin von Cleve, 1960-F/I; R: Jean Delannoy, B: Jean Cocteau, K: Henri Alekan, M: Georges Auric, D: Marina Vlady, Jean Marais) 101/15m-Liebesdrama (Roman von Madame de La Fayette) (6103)

Un, deux, trois, quatre / Les collants noirs (Carmen 62, 1960-F; R: Terence Young, K: Henri Alekan, ML: Marius Constant, D: Zizi Jeanmaire, Cyd Charisse)* 140m-Episodenfilm (6206)

Les Parisiennes / Le parigine (Pariserinnen, 1961-F/I >Ella * R: Jacques Poitrenaud, B: Isabelle Phat, Mark Aurian; Jean-Loup Dabadie, K: Henri Alekan, M: Georges Garvarentz, D: Dany Saval, Darry Cowl | Antonia * R: Michel Boisrond, B: Annette Wademant, K: Henri Alekan, M: Georges Garvarentz, D: Dany Robin, Jean Poiret) 105m-Episodenfilm (6201)

Le couteau dans la plaie (1961/62-F/I * Anatole Litvak) (12-02; 6206)

El otro Cristóbal (1962-C; R: Armand Gatti, B: Armand Gatti, Adam Ulrych, K: Henri Alekan, M: Gilberto Valdes, D: Jean Bouise) 120m-Drama

Topkapi (1963/64-USA * Jules Dassin) (Roman von Eric Ambler) (6409)

Lady L (Lady L, 1964/65-I/F/USA; R+B: Peter Ustinov, K: Henri Alekan, M: Jean Francaix, D: Sophia Loren * Paul Newman * David Niven) 117/24m-Komödie (Roman von Romain Gary, 1963) (11-03; 6512)

The Poppy Is Also a Flower / Poppies Are Also Flowers (Mohn ist auch eine Blume, 1965-USA; R: Terence Young, B: Jo Eisinger, K: Henri Alekan, M: Georges Auric, D: Senta Berger, Stephen Boyd, Yul Brynner, Angie Dickinson, Georges Geret, Hugh Griffith, Jack Hawkins, Rita Hayworth, Trevor Howard, Trini Lopez, E.G. Marshall, Marcello Mastroianni, Amedeo Nazzari, Anthony Quayle, Gilbert Roland, Harold Sakata, Omar Sharif, Barry Sullivan, Nadja Tiller, Eli Wallach) 100m-Krimi (6610) > ursprünglich UN-Projekt fürs TV (09-?; 6604)

Triple Cross (1966-F * Terence Young) (Buch von Frank Owen) (6612)

Mayerling (1967/68-GB/F * Terence Young) (Roman von Claude Anet + Roman von Michael Arnold) (6810)

L'arbre de Noël / L'albero di Natale (Pascal, 1969-F/I; R+B: Terence Young, K: Henri Alekan, M: Georges Auric, D: William Holden, Bourvil, Virna Lisi) 90/110m-Melodram (Roman von Michel Bataille) (6910)

Figures in a Landscape (Im Visier des Falken, 1969-GB; R: Joseph Losey, B: Robert Shaw, K: Henri Alekan, Peter Suschitzky; [helicopter photography] Guy Tabary, M: Richard Rodney Bennett, D: Robert Shaw * Malcolm McDowell) 110m-Thriller (Roman von Barry England, 1968) (06-09; 7010)

Soleil rouge (1971-F/I/E * Terence Young) (7109)

Het dak van de walvis (1981-NL; R+B: Raoul Ruiz, K: Henri Alekan, M: Jorge Arriagada, D: Willeke van Ammelrooy, Herbert Curiel) 90m-Fantasy (Sommer>12 Tage; 8202)

Der Stand der Dinge / O estado das coisas (1981/82-D/P/USA; R: Wim Wenders, B: Wim Wenders, Robert Kramer, K: Henri Alekan, Martin Schäfer, Fred Murphy, M: Jürgen Knieper, D: Patrick Bauchau) 124m-Satire (8210)

La truite (Eine Frau wie ein Fisch, 1982-F; R: Joseph Losey, B: Monique Lange, Joseph Losey, K: Henri Alekan, M: Richard Hartley, D: Isabelle Huppert, Jean-Pierre Cassel, Daniel Olbrychski, Jacques Spiesser) 105m-Drama (Roman von Roger Vailland) (02-05; 8209)

La belle captive (Die schöne Gefangene, 1982-F; R+B: Alain Robbe-Grillet, K: Henri Alekan, D: Daniel Mesguich, Cyrielle Claire, Daniel Emilfork, Gabrielle Lazure, Francois Chaumette) 90m-Fantasy/Experimentalfilm (8302)

Une pierre dans la bouche (1982-F; R: Jean-Louis Leconte, B: Gerard Brach, Jean-Louis Leconte, K: Henri Alekan, M: Egisto Macchi, D: Harvey Keitel, Michel Robin, Catherine Frot, Richard Anconina) 105m-Tragikomödie (8310)

A Strange Love Affair (Eine seltsame Liebesaffäre, 1984-NL/B; R+B: Eric de Kuyper, Paul Verstraten, K: Henri Alekan, D: Howard Hensel, Karl Scheydt, Sep van Kampen, Pascale Petit) 92m-Liebesdrama (8501)

Esther (1985-F/GB/A/NL/IL; R: Amos Gitai, B: Amos Gitai, Stephan Levine, K: Henri Alekan, D: Simone Benyamini, Mohammed Bakri) 97m-Drama (8905-USA: New York) > nur Videovertrieb (1.78)

Der Himmel über Berlin (1986/87-D/F * Wim Wenders) (8709)

Berlin Jérusalem (1989-F; R: Amos Gitai, B: Amos Gitai, Gudie Lawaetz, K: Henri Alekan, Nurit Aviv, M: Markus Stockhausen, D: Lisa Kreuzer) 89m-Drama (03-?; 9012-IL)

Golem, l'esprit de l'exil (1991-F; R+B: Amos Gitai, K: Henri Alekan, M: Simon Stockhausen, Markus Stockhausen, D: Hanna Schygulla, Vittorio Mezzogiorno) 105m-Drama (9206)

AWARDS

César für La truite (beste Kamera, 1983)

Filmband in Gold für Der Himmel über Berlin (hervorragende Einzelleistung - Kamera) [Deutscher Filmpreis 1988]

Los Angeles Film Critics Association Award für Der Himmel über Berlin (beste Kamera, 1988)

New York Film Critics Circle Award für Der Himmel über Berlin (beste Kamera, 1988)

International Award [American Society of Cinematographers/ASC 1996]

BOOKS

Henri Alekan: Des lumières et des ombres. Paris: Librairie du collectionneur, 1991

Henri Alekan: Le vécu et l'imaginaire: chroniques d'un homme d'images. [Paris]: Source La Sirène, 1999


Heidi Wiese [Hg.]: Die Metaphysik des Lichts: Der Kameramann Henri Alekan. Marburg: Schüren, 1996

Henri Alekan, geboren 1909 in Paris, ist einer der ganz wenigen Kameramänner, die aus dem Schatten der Stars herausgetreten sind und selbst Kinogeschichte geschrieben haben. Seine Philosophie des Lichts und der Schatten hat er nicht nur in Meisterwerken wie Cocteaus "La Belle et la Bête", Rene Cléments "La Bataille du Rail" oder Wim Wenders "Himmel über Berlin" verewigt, sondern auch theoretisch dargelegt.Dafür wurde er 1993 mit dem Bielefelder Friedrich Wilhelm Murnau-Preis geehrt. In diesem Buch wird nicht nur Alekans Werk gewürdigt und von ihm selbst detailreich erläutert, sondern auch generell die Kunst der "Lichtsetzung" und die Aufgaben von Kameraleuten analysiert. So bietet sich ein praktischer wie theoretischer Überblick des Beitrags der Kameraleute zur Filmkunst - und ein profunder Einblick in die Lektionen der Kunstgeschichte für die Filmschaffenden. > 165 S.

home © midas 05/2013